Sir James Cantlie (1851-1926)
เกิดวันที่ 17 ม.ค. 1851 ที่ฟาร์มใน Keithmore, Dufftown, Banffshire ประเทศสกอตแลนด์
เขาเรียนที่ Botriphnie’s School และ Milne’s Institution จากนั้นก็เข้าเรียนที่มหาวิทยาลัยแอเบอร์ดีน
เขาจบ MA ด้านวิทยาศาสตร์ธรรมชาติในปี ค.ศ. 1871 แล้วก็เรียนต่อแพทย์ที่แอเบอร์ดีนได้หนึ่งปีก่อนจะย้ายไปยังโรงเรียนแพทย์โรงพยาบาล Charing Cross ในกรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ แต่สุดท้ายก็กลับมาแอเบอร์ดีนและจบ MB CM ในปี ค.ศ. 1873
หลังจบการศึกษาเขาก็ไปรับตำแหน่ง Instruction ด้านกายวิภาคศาสตร์ที่ Charing Cross และได้เป็น Demonstrator ด้านกายวิภาคศาสตร์ (ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1872 - 1887) ต่อมาเขาก็เป็น house physician, house surgeon และ surgical registrar โดย ค.ศ. 1877 ได้เป็นผู้ช่วยศัลยแพทย์และได้รับเลือกเป็น FRCS
ปลายปี ค.ศ. 1877 เขาเป็น 1 ใน 12 แพทย์หนุ่มอาสาสมัครไปทำงานที่ประเทศอียิปต์โดยเป็นผู้ช่วยในการจัดการปัญหาระบาดของอหิวาตกโรคในผู้แสวงบุญที่มาจากเมืองเมกกะ เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เขาสนใจในโรคเขตร้อน
ค.ศ. 1884 เขาแต่งงานกับ Mabel
ค.ศ. 1886 เขาได้ตำแหน่งศัลยแพทย์ที่ Charing Cross แต่ปีต่อมา ค.ศ. 1887 ก็ลาออกจากตำแหน่งเพื่อไปรับงานที่ฮ่องกงตามคำเชิญของ Patrick Manson (1844-1922)
เขามีบทบาทสำคัญในการก่อตั้งวิทยาลัยแพทย์ฮ่องกงสำหรับนักศึกษาจีนที่โรงพยาบาล Alice Memorial และดำรงตำแหน่งคณบดีคนแรกนานถึง 7 ปี นักศึกษารุ่นแรกคือ Sun Yat-Sen (1866-1925)
ค.ศ. 1896 เขากลับไปกรุงลอนดอนเพื่อรับตำแหน่งประธานของกายวิภาคศาสตร์ประยุกต์ที่โรงพยาบาล Charing Cross จากนั้นไม่นาน Sun Yat-Sen ถูกลักพาตัวและคุมขังที่สถานฑูตจีนในกรุงลอนดอน Cantlie มีส่วนสำคัญในการปล่อยตัวเขาอย่างปลอดภัยจึงกลายเป็นเพื่อนที่ดีต่อกันนับจากนั้น (ต่อมา Sun Yat-Sen ได้เป็นประธานาธิบดีคนแรกของจีนในปี ค.ศ. 1911)
ค.ศ. 1897 จากการชันสูตรศพตับของผู้ป่วยด้านขวาฝ่อขณะที่ด้านซ้ายโต เขาสังเกตว่าเป็นผลจากแขนงหลอดเลือด portal ข้างขวาตีบตัน เขาจึงเสนอการแบ่งตับทางกายวิภาคศาสตร์ใหม่โดยให้รอยต่อของตับที่ฝ่อกับตับที่โตเป็นเส้นกึ่งกลางแบ่งตับออกเป็นกลีบขวากับซ้าย เขาตีพิมพ์บทความในปี ค.ศ. 1898 ชื่อ “A new arrangement of the right and left lobes of the liver.” (J. Anat. Physiol 1898; 32:4-9) เส้นนี้อยู่ระหว่าง fundus ของถุงน้ำดีกับจุดศูนย์กลางของ Inferior vena cava ปัจจุบันรู้จักกันในชื่อ Cantlie’s line เขายังเสนอว่าถ้าทำให้แขนงของหลอดเลือด portal ตีบตันเพื่อให้ตับซีกนั้นฝ่อจะมีประโยชน์ในการผ่าตัดตับ (แปดสิบกว่าปีต่อมาถึงมีการทำ pre-operative portal vein embolization ที่ประเทศญี่ปุ่นเป็นครั้งแรกในปี ค.ศ. 1982)
Cantlie กลับมายังกรุงลอนดอนพร้อมกับคำถาม 3 ข้อนั่นคือ ทำไมไม่มีโรงเรียนสอนเวชศาสตร์เขตร้อนก่อนส่งแพทย์ไปทำงานที่เขตร้อน? ทำไมในการประชุมประจำปีของสมาคมแพทย์อังกฤษไม่มีหัวข้อเรื่องเวชศาสตร์เขตร้อน? และสุดท้ายทำไมไม่มีวารสารด้านนี้ในกรุงลอนดอน?
ปี ค.ศ. 1898 ประสบความสำเร็จทั้งสามข้อ เขาช่วย Manson ก่อตั้งโรงเรียนเวชศาสตร์เขตร้อนลอนดอนที่โรงพยาบาล Albert Dock (เขาเป็นศัลยแพทย์คนแรกของโรงเรียนนี้และสนใจมากในเรื่องฝีที่ตับ), การประชุมของสมาคมแพทย์อังกฤษที่ Edinburgh จัดให้มีหัวข้อเวชศาสตร์เขตร้อนโดย Manson เป็นประธานอ่านโทรเลขเรื่องวงจรชีวิตของมาลาเรียสัตว์ปีกจาก Ronald Ross (1857-1932) แพทย์ชาวอังกฤษที่ทำงานวิจัยอยู่ในประเทศอินเดีย (การค้นพบนี้ทำให้ Ross ได้รับรางวัลโนเบลสาขาการแพทย์ประจำปี ค.ศ. 1902) และสุดท้ายเขาร่วมกับ W. J. Simpson (ต่อมาคือ Sir William Simpson) จัดทำวารสาร Journal of Tropical Medicine and Hygiene นอกจากนี้เขายังเป็นผู้ก่อตั้งสภากาชาดอังกฤษอีกด้วย
วันที่ 4 มกราคม ค.ศ. 1907 เขาร่วมกับแพทย์ชาวอังกฤษ George Carmichael Low (1872-1952) ก่อตั้ง Society of Tropical Medicine and Hygiene โดย Manson ดำรงตำแหน่งประธานสมาคมคนแรก (ผู้นำของ Royal Society of Medicine พยายามดึงสมาคมนี้มาเป็นหน่วยย่อยของตนแต่ล้มเหลวเพราะจากการลงมติในปี ค.ศ. 1913 สมาชิกไม่เห็นด้วย 216 ต่อ 60 เสียง)
ค.ศ. 1918 Cantlie ได้รับบรรดาศักดิ์เป็น Sir เขาดำรงตำแหน่งประธานของ Society of Tropical Medicine and Hygiene ระหว่างปี ค.ศ. 1921-1923 ช่วงนี้เองสมาคมได้ปรับเปลี่ยนเป็น Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene
ภรรยาของเขาเสียชีวิตในปี ค.ศ. 1921 ส่วนตัวเขาเองเสียชีวิตที่บ้านใน Dorset Square กรุงลอนดอนเมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม ค.ศ. 1926 ศพของเขาถูกฝังที่สุสาน Cottered โบสถ์เซนต์จอห์นใน Buntingford, Hertfordshire
Cantlie ได้รับการยกย่องว่าเป็นบิดาของกายวิภาคศาสตร์ด้านศัลยกรรมของตับ (Father of surgical anatomy of liver)
เอกสารอ้างอิง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น